روش های پرورش خلاقیت ذهن
آنچه که ممکن است در مورد افراد بسیار موفق و خلاقی همچون استیو جابز نادیده گرفته شود این است که راز موفقیت این گونه افراد در روش استفاده از ذهنشان می باشد. جابز به غیر از آنکه در دنیای فناوری یکه تاز بود، در پرورش و استفاده از ذهن خود نیز مهارت داشت و از مدیتیشن برای افزایش کارایی و خلاقیت و کاهش استرس استفاده میکرد. البته نمی توان انتظار داشت با انجام این تمرینات به فرد خارق العاده ای همچون استیو جابز تبدیل شویم ولی به طور حتم شاهد اثرات مثبت آن در زندگی خود خواهیم بود.
حتی یک مغز به ظاهر آرام هم می تواند جای بسیار شلوغی باشد. در واقع تنها از طریق مدیتیشن است که یاد خواهیم گرفت با این سطح از شلوغی کار کنیم نه آنکه تغییرش دهیم.
روش استیو جابز متفکر خلاقیت های ناب در ۲۵ سال گذشته در این خصوص بسیار جالب است که توجه شما را به آن جلب می کنیم:
“اگر فقط بنشینیم و مشاهده کنیم، خواهیم دید که ذهنمان چقدر بی قرار و ناآرام است. اگر سعی کنیم آن را آرام کنیم، تنها اوضاع را بدتر می کنیم، امّا با گذشت زمان ذهنمان آرام میشود و وقتی آرام شد، ظرفیت شنیدن چیزهای خارق العاده تر و هوشمندانه تر را پیدا میکند. آن موقع است که بینش و بصیرت ما شکوفه میدهد و چیزها را به شکل واضحتری می بینیم و بیشتر در زمان حال خواهیم بود. در این لحظه ذهن ما آرام گرفته و قادریم وسعتی شگرف را ببینیم. حالا می توانیم چیزهای بسیار بیشتری را نسبت به قبل ببینیم و درک نماییم.”
آنچه استیو جابز توصیف میکند، مدیتیشن ذن (Zen Meditation) است. استیو جابز در دهه ۷۰ زمانی که مردی جوان بود و از هند دیدن میکرد این تمرین را کشف کرد. در سال های بعد، استیو همچنان به تمرین مدیتیشن و تکنیک های آگاهی دهنده ادامه داد. شاید تا به حال اسم مدیتیشن ذن در کسب و کار به گوشمان نخورده باشد. امّا امروزه، مدیتیشن ذن در میان ذهن های تجاری خلاق که همه جا از گوگل گرفته تا شرکت های چندملیتی کار می کنند، فراگیر شده است. آیا ما هم می خواهیم مدیتیشن ذن را در زندگی خود امتحان کنیم؟
این شش مرحله ساده را که توسط یکی از دوستان نزدیک استیو جابز، جئوفری جیمز (Geoffrey James) گردآوری شده؛ دنبال کنیم:
مرحله اول : در یک مکان آرام و ساکت چهار زانو بنشینیم، ژست چهارزانو “کندالینی” (Kundalini) انرژی خفته بدن را بیدار میکند.
مرحله دوم : چشمهای مان را ببندیم و روی افکار موجود خود تمرکز کنیم. هدف ما تغییر دادن یا ساده تر کردن آنها نیست؛ فقط سعی می کنیم به افکارمان توجه کنیم. دقت کنیم که چگونه افکار ما از یک موضوع به موضوع دیگری میپرند.
این کار را به مدت ۵ دقیقه انجام دهیم.
مرحله سوم : آیا جریان دیوانه کننده ذهنمان را می بینیم؟ به این افکار که خوره ذهن ما هستند، پچ پچ های “ذهن میمونی” می گویند. در این مرحله، باید سعی نماییم تمرکز خود را به ذهن اُکس (ox mind) معطوف نماییم. ذهن اکس بخشی از مغز است که برخلاف ذهن میمونی آرام و ساکت فکر کرده و چیزهای اطرافمان را حس میکند. ذهن اکس از هرج و مرج ها و آشفتگی های اطرافمان آگاه است اما فقط به زندگی می اندیشد.
مرحله چهارم : اگر متوجه شدیم که ذهنمان ایده “ذهن اکس” خود را به بازی گرفته، از ذهن خود بخواهیم آرام بگیرد. آن را مجبور نکنیم، فقط از آن بخواهیم. جئوفری جیمز این روش را پیشنهاد میکند: “این گونه تصور کنیم که اکس درونی ما بدون عجله و با آرامش در امتداد جاده قدم میزند. این تصویر ذهنی به ما کمک میکند تا میمون درون خود را آرام کنیم. از او انتظار نداشته باشیم سریع بخوابد. میمون ها به طور طبیعی ناآرام و بی قرارند. با این وجود، به زودی متوجه می شویم که میمون درون ما آرام گرفته است و کمتر تمایل به جنب و جوش و بالا و پایین پریدن دارد.” هرگاه احساس کردیم ذهن اکس ما زمام را بر دست گرفته و بر ذهن میمونی مسلط شده، به مرحله بعدی برویم.
مرحله پنجم : همچنان روی ذهن اکس خود تمرکز نماییم، باید احساس کنیم که نفس کشیدنمان آرامتر شده است. متوجه چیزهایی همچون جریان هوا در بدنمان خواهیم شد. وقتی چشمهایمان را باز می کنیم، جهان متفاوت تر از زمانی که چشمانمان را بستیم، به نظر میرسد. اشیاء دور و برمان آنگونه که ما فکر می کنیم به نظر میرسند.
مرحله ششم : این تمرینات را انجام دهیم. با گذشت زمان درک خوبی از خودمان پیدا خواهیم کرد و زمانی را که صرف مراقبه می کنیم به سرعت سپری خواهد شد. در حالت ایده ال، این کار باید به یک غریزه تبدیل شود. هرگاه با مشکلی روبرو شدیم که نمی توانیم آن را حل کنیم، مدیتیشن ذن را انجام دهیم.
