چگونه الگوهای نامناسب زندگی مان را تغییر دهیم
ما انسان ها برای این که بتوانیم به گونه ای خاص زندگی کنیم، از شیوه های تفکر خاص خود استفاده می کنیم و همیشه توجه مان به تصورات و نظرات خاصی است و سوالات مشخصی را مطرح می کنیم. مشکل اینجاست که اکثر مردم می خواهند با به کارگیری اعمال سابق خود به نتایج جدیدی دست پیدا کنند. مفهوم دیوانگی این است که کار مشخصی را بارها و بارها تکرار کنی و انتظار نتیجه متفاوتی داشته باشی!
امیدواریم به خوبی متوجه منظور ما شده باشید؛ «شما هیچ عیب و نقصی ندارید و نباید اصلاح شوید». این جمله ای است که شما نباید به کسی اجازه دهید آن را در مورد شما به کار ببرد! امکاناتی که می توانید با آن ها تغییری در خودتان به وجود آورید، هم اکنون در اختیار شما قرار دارد. در واقع بخشی از واسطه های عصبی شما اجازه نمی دهند که به طور کامل از توانایی های خود استفاده کنید. باید راه های سیستم عصبی خود را بشناسید تا شما را در جهات دلخواه هدایت کنند و اجازه ندهند ترس ها و ناکامی ها بر شما غلبه کنند.
از بین بردن الگوهای رفتاری نامناسب و تضعیف کننده
برای دست یافتن به نتایج دلخواه و موفقیت در زندگی، تنها کافی نیست از خواسته خود آگاه باشیم و یک اهرم روحی به کار ببریم. می توانیم انگیزه ی زیادی برای تغییر پیدا کنیم اما اگر مثل گذشته عمل کنیم و همان الگوهای نامناسب را به کار ببریم، زندگی مان تغییر نمی کند و دچار رنج و ناکامی بیش تری خواهیم شد.
آیا تاکنون پیش آمده گنجشکی که در اتاق گرفتار شده را ببینید؟ بلافاصله به طرف روشنایی می رود و به همین دلیل به طرف پنجره پرواز می کند و به آن می خورد، بارها و بارها و شاید ساعت ها این کار را تکرار می کند. آیا می دانید بسیاری از مردم نیز چنین کاری می کنند. آن ها انگیزه ی زیادی برای تغییر دارند و اهرمی نیرومند هم در اختیارشان است. اما اگر انگیزه تان هم بسیار قوی باشد هرگز نمی توانید از پنجره ای در بسته به بیرون بروید. در این موقعیت باید روش دستیابی به هدف خود را تغییر دهید. آن پرنده فقط در صورتی می تواند موفق شود که از پرواز دست بکشد و راه دیگری برای خروج پیدا کند.
اگر ما از همان الگوی گذشته ی خود استفاده کنیم، به همان نتایج گذشته هم دست پیدا می کنیم. صفحه ی گرامافون همیشه آهنگ مشخصی را پخش می کند، چون طبق الگوی خاصی چنین آهنگی روی آن ضبط شده است. اما اگر روزی سوزنی برداریم و روی این صفحه را با آن خراش بدهیم، چه می شود؟ اگر با چنان شدتی روی این صفحه خط بیندازیم که وضعیت شیارها کاملا به هم بخورند، دیگر از آن صفحه همان آهنگ قبلی پخش نخواهد شد.
بنابراین اگر الگوهای رفتاری و احساسی محدود کننده ی فردی را بر هم بزنیم، زندگی اش کاملا تغییر می کند، چون گاهی اوقات با چنین کاری اهرمی هم به وجود می آید. استفاده از این سه مرحله به تنهایی کافی است تا بتوانیم به تغییری اساسی دست پیدا کنیم. بقیه مراحل هم پایداری تغییرات را تضمین می کنند.
گاهی اوقات افراد می خواهند به الگویی دست پیدا کنند، چون الگویی احساسی یا رفتاری آزارشان می دهد و در عین حال عدم ایجاد تغییر برای آن ها مزایایی به همراه دارد. به عنوان مثال اگر فردی زخمی شود و اطرافیان فقط بخواهند به او توجه کنند، مداوا نمی شود. فرد مصدوم به دنبال رهایی از درد است ولی ناخودآگاه از توجه اطرافیان نیز لذت فراوانی می برد.
شما می توانید دست به هر کاری بزنید اما اگر مزیت جانبی عدم انجام کاری بسیار قوی باشد، بار دیگر به سوی رفتارهای گذشته باز می گردید. شخصی که دارای مزیت جانبی است، احساسات مختلفی نسبت به تغییرات دارد. این گونه افراد می گویند که می خواهند تغییر کنند، اما غالبا بر این باور هستند که حفظ الگوی رفتاری یا احساسی گذشته مزایایی دارد که به هیچ طریقی نمی توانند رهایش کنند. و با وجود این که برای شان عذاب آور است، باز هم با ناراحتی خود کنار می آیند. به این دلیل که مثلا حالت افسردگی موجب جلب توجه دیگران می شود. آن ها نمی خواهند احساس افسردگی کنند و از طرف دیگر خواهان جلب توجه دیگران هستند. سرانجام نیاز به توجه موفق می شود و آن ها افسرده باقی می مانند.
نیاز آن ها به توجه یکی از حالات مزیت جانبی در افراد است. برای غلبه بر این مشکل باید اهرمی قوی در فرد ایجاد کرد تا میل به تغییر پیدا کند، در ضمن باید کاری کرد که فرد بتواند به نیازهای جانبی خود نیز دست پیدا کند و با این روش به موفقیت در زندگی برسد.
یکی از بهترین روش های بر هم زدن الگوی افراد انجام کارهایی است که انتظار ندارند
کارهایی که کاملا با تجارب گذشته آن ها متفاوت است. به روش هایی فکر کنید که می توانید با آن ها الگوهای رفتاری یا احساسی خود را بر هم بزنید. لحظه ای فکر کنید که با چه روش های جالب و سرگرم کننده ای می توانید الگوهایی از قبیل نگرانی، یاس و ناامیدی را بر هم بزنید.
این بار که احساس افسردگی به شما دست داد به هوا بپرید، ب آسمان نکاه کنید و با آهنگ خنده داری که به صدای تان می دهید فریاد بزنید: «لالالالا امروز جورابام بو نمیده»! بدون تردید این حرکت مضحک و احمقانه فکرتان را به طور کلی منحرف می کند و وضعیت روحی تان را تغییر می دهد، وقتی که اطرافیان تان هم پی می برند که شما دیگر ناراحت نیستید، وضعیت روحی آن ها هم تغییر می کند.
اگر دچار پرخوری هستید و می خواهید این عادت را ترک کنید، روشی به شما می گوییم که اگر خودتان را نسبت به آن مقید کنید، بدون شک کارساز خواهد بود. این بار که به یک رستوران رفتید و خواستید پرخوری کنید، وسط سالن به هوا بپرید، به صندلی تان اشاره کنید و با تمام توان فریاد بزنید «گاو»! به شما اطمینان می دهیم اگر سه یا چهار بار این کار را انجام دهید، دیگر پرخوری نخواهید کرد، چون انجام چنین کاری برای تان رنج آور است. فقط این نکته را به خاطر داشته باشید که هرچه نحوه ی برهم زدن الگوی تان ظالمانه تر باشد، تاثیر بیشتری روی تغییر شما خواهد داشت.
ما هر روز شاهد برهم زدن الگوها هستیم
یکی از خصوصیات کلیدی بر هم زدن الگوی رفتاری این است که باید زمانی این کار را انجام دهید که از الگوی رفتاری تان استفاده می کنید. ما هر روز در زندگی مان شاهد برهم زدن الگوها هستیم. وقتی می گویید حواسم پرت شده است، منظورتان این است که عاملی یا شخصی الگوی تمرکز شما را بر هم زده است. آیا تا به حال پیش آمده که سرگرم گفتگو با شخصی بوده اید و بعد فرد دیگری برای لحظه ای صحبت شما را قطع کرده باشد؟ وقتی دوباره می خواهید به بحث خود ادامه دهید می پرسید خب کجا بودیم؟ همین جمله نشان دهنده ی این است که الگوی شما بر هم خورده است.
بنابراین به خاطر داشته باشید که اگر بخواهیم تغییری به وجود آوریم و در گذشته لذت را از طریق الگویی کسب می کردیم که نتایجی منفی به همراه داشت، باید آن الگوی قدیمی را برهم بزنیم. باید آن را بدون این که متوجه شوید برهم بزنید، الگوی جدیدی پیدا کنید و چندین بار آن را شرطی کنید تا سرانجام به صورت یک عادت در بیاید و شما را به سمت موفقیت در زندگی هدایت کند.
چگونه می توان در چند مرحله آسان از الگوهای نامناسب در زندگی خود جدا شد
آیا خودتان را در حلقه های خاصی از زندگی گرفتار می کنید؟ شرایطی که اتفاق می افتد و شما نمی توانید کاری کنید اما تعجب می کنید و با خود می گویید “دوباره نه !” یا “چرا من”؟ در این مقاله، من چند تکنیک برای از بین بردن الگوهای نامناسب برایتان به اشتراک می گذارم.
هر وقت اتفاق بدی برای یک نفر رخ می دهد، اولین فکر آنها این است که آن را فقط به عنوان یک حادثه یک طرفه بدانند. بار دوم که این اتفاق می افتد، آنها هنوز هم همین فکر را می کنند. بار سوم، آنها ممکن است فکر کنند این یک تصادف است. برخی فکر می کنند که ممکن است واقعا مشکلی وجود داشته باشد که این اتفاقات رخ می دهد.
به عنوان مثال، یکی از اتفاق هایی که هنگام رفتن به کلاس به وجود می آید این است که به کلاس های اول وقت دیر برسیم و فکر کنیم که اگر خانه ی ما به دانشگاه نزدیکتر زودتر می رسیدیم. بعد از آن، وقتی بعد از فارغ التحصیلی کاری را شروع کنید و برای جلسات یا کار دیر برسید باز هم فکر می کنید که کارها زیاد و وقت کم است. اما اگر کاری برای خود انجام دهید باز هم می بینید که برای قرار ملاقات های خود نیز دیر می رسید.
در اینجا برخی رفتارهای نامناسب و تکراری که افراد در زندگی روزمره با آن سر و کار دارند، آورده شده است. اگر هر یک از حوادث زیر حداقل ۵ بار برای شما اتفاق افتاده است، احتمالاً الگوی قابل انتساب به شماست:
- دیرکردن برای قرار ملاقات
- دیر خوابیدن؛ قادر به بیدار شدن زود هنگام نیستید
- خوردن زیاد
- ورزش نکردن حتی اگر شما قصد ورزش داشته باشید
- هر کاری را کامل تمام نمی کنید
- کار کردن تا دیر وقت
چگونه شکستن این الگوها
پاسخ برخی افراد به این رفتارهای نامناسب و مکرر، اعمال نیروی خارجی برای جلوگیری از وقوع است (یعنی از طریق نظم و انضباط). به عنوان مثال، اگر آنها مطابق رژیم خود ورزش نکنند، فقط خود را مجبور می کنند تا به برنامه ورزش خود پایبند باشند. اگر آنها به رژیم غذایی خود پایبند نباشند، خود را نظم می دهند که به درستی غذا بخورند.
مشکل این روش این است که برای ادامه کار، به انرژی بیشتری نیاز است چرا که به محض اینکه نیروی خارجی برداشته شود، شروع به بازگشت به الگوی عادت خود می کنید. برای خلاص شدن از شر این الگوهای نامناسب، باید به درون خود نگاه کنید و بررسی کنید که چه چیزی باعث بروز این الگوها می شود. علل اساسی را کشف کنید و آنها را در سطح ریشه ای حل کنید.
از آنجا که الگوهای نامناسب نتیجه اعتقادات ما هستند ، می توانیم با تغییر باورهای خود از آنها خارج شویم.
لیستی از الگوهای نامناسب را که در زندگیتان هست بنویسید ، تا بهتر بتوانید یکی از مواردی را که می خواهید از آن خلاص شوید ، انتخاب کنید.
۱- یک الگو را مشخص کنید
با انتخاب الگویی که می خواهید از آن خارج شوید، شروع کنید. سپس ، پنج بار که آن اتفاق افتاده است را لیست کنید. این کار به ما امکان مقایسه حوادث و شباهت های نقطه ای بین آن الگوهای نامناسب را می دهد. اگر دوست دارید، حتی می توانید ۱۰ واقعه را ذکر کنید تا نتایج جامع تر باشد.
۲- عوامل مربوطه را ذکر کنید
اکنون عواملی که باعث این الگوی نامناسب شده را بنویسید.
مثلا اگر شما الگوی دیرخوابیدن دارید ، بنویسید که چه عواملی باعث شده است که دیر بخوابید. شاید شما کارهایی برای انجام دادن داشته باشید، با یک دوست با تلفن صحبت کرده اید، دچار بی خوابی و غیره هستید. ممکن است که هر حادثه بیش از یک دلیل داشته باشد، بنابراین همه ی دلایل را ذکر کنید.
۳- مشترکات را در بین عوامل مشخص کنید
به تمام عواملی که ذکر کرده اید دقت کنید. آیا عوامل مشترکی در بین رخدادها وجود دارد؟ دور آنها خط بکشید.
۴- علت را پیدا کنید
علت بروز این عوامل چیست؟ علت اصلی آن را مشخص کنید.
۵- مراحل عملی برای رفع علت را مشخص کنید
حال که علل اصلی را کشف کرده اید، چگونه می توانید کاری کنید که در آینده مجددا عود نکنند؟ سعی کنید با شناخت دقیق علت و با استفاده از مراحل عملی به طور کامل تمامی عوامل را از بین ببرید.
