ویژگی های افراد با هوش هیجانی بالا
چه عاملی باعث می شود برخی آدم ها در زندگی و کارشان از برخی آدم های دیگر موفق تر باشند؟ IQ و اخلاق کاری مهم هستند، ولی همه چیز را تعیین نمی کنند. هوش هیجانی مان(EQ) شیوه ی مدیریت هیجانات خودمان و دیگران می تواند نقش مهمی در شادی و موفقیت مان ایفا کند.
هوش هیجانی چیست؟
هیچ گونه هم بستگی میان بهره ی هوشی(IQ) و هم دلی هیجانی وجود ندارد… هر دو توسط بخش های مختلفی از مغز کنترل می شوند. دنیل گلمن
افلاطون می گوید هر نوع یادگیری بر اساس هیجانات خاصی صورت می گیرد، و شاید کاملاً درست هم گفته باشد. شیوه ای که با هیجانات مان تعامل می کنیم و آنها را کنترل می کنیم، تقریباً در همه ی جنبه های زندگی مان دارای پیامدهای غیرارادی است. به زبان محاوره ای، هوش هیجانی (EQ) مانند “علم تجربی” در مقابل “علم نظری” (این که چیزی را در دنیای واقعی و با تجربه ی شخصی یاد گرفته باشیم یا فقط آن را از روی کتاب و به صورت نظری مطالعه کرده باشیم) است، و چشم انداز بزرگی از توانایی یک فرد برای هدایت مؤثر زندگی اش تلقی می شود.
دنیل گلمن، روان شناس و مؤلف کتاب تمرکز: محرک پنهان به سوی سربلندی، به هافینگتن پست گفت: “هوش هیجانی به شما اعتماد به نفس، قدرت تلاش مناسب برای رسیدن به اهداف، سازگاری و انعطاف پذیری می دهد. می توانیم به سرعت از استرس خارج شویم و تمرکز و قدرت مان را بازیابیم. اگر هوش هیجانی مناسبی داشته باشیم، ادامه ی زندگی برایمان راحت تر می شود.”
طبق تعریف گلمن، خودآگاهی، خودتنظیمی، انگیزه، مهارت های اجتماعی و همدلی، ۵ جزء تشکیل دهنده ی هوش هیجانی هستند. شاید در برخی از این موارد قدرت و در برخی دیگر کمبود داشته باشیم، ولی همه ی ما قدرت اصلاح همه ی این اجزاء را داریم.
آیا نمی دانید دارای هوش هیجانی هستید یا خیر؟ در ادامه به ۱۴ مورد که نشان می دهند دارای EQ بالایی هستید، اشاره می کنیم.
۱- در مورد آدم هایی که نمی شناسید، کنجکاو هستید.
آیا عاشق ملاقات آدم های جدید هستید، و پس از این که تازه با کسی آشنا شدید به طور طبیعی تمایل دارید، کلی سؤال آنها بپرسید. اگر این طور است، درجه ی خاصی از همدلی، به عنوان یکی از اجزای مهم تشکیل دهنده ی هوش هیجانی، درون تان وجود دارد. آدم هایی که همدلی بالایی دارند (HEPs) کسانی که پذیرای نیازها و احساسات دیگران هستند، و در رفتارهای شان به این نیازها توجه می کنند معمولاً چیز بسیار مهمی درون شان وجود دارد: آنها در مورد غریبه ها بسیار کنجکاو هستند و با آغوش باز از دانستن اطلاعات بیش تر در مورد آنها استقبال می کنند.
کنجکاوی در مورد دیگران راهی برای پرورش همدلی نیز است. رومن کریزناریچ، مؤلف کتاب در دست چاپِ همدلی: کتاب راهنما برای تحول، در وب گاه گریترگود می نویسد: “کنجکاوی همدلی مان را افزایش می دهد، وقتی با آدم های خارج از چرخه ی معمول اجتماعی مان صحبت می کنیم، با نحوه ی زندگی و جهان بینی های بسیار متفاوتی نسبت به خودمان، مواجه می شویم.”
۲- رهبر شایسته ای هستید
به اعتقاد گلمن، معمولاً همه ی رهبرانِ استثنایی یک ویژگی مشترک دارند. علاوه بر نیازهای سنتی کسب موفقیت – استعداد، بلندهمتی و اخلاق کاری قوی – آنها دارای درجه ی بالایی از هوش هیجانی هستند. وی در تحقیق خود، با مقایسه ی افراد معمولی با کسانی که جزء بهترین رهبران ارشد بودند، دریافت نزدیک به ۹۰ درصد تفاوت هایی که در شناخت نامه های این دو گروه وجود دارند ارتباطی به توانایی ادراکی شان ندارد، بلکه مربوط به هوش هیجانی شان هستند.
گلمن در مجله ی کسب و کار هاروارد می نویسد: “هر قدر جایگاه فردی یک مجری مشهور بالاتر باشد، به دلیل اثربخشی بالایش، قابلیت های هوش هیجانی بالاتری در وی بروز می کند.”
۳. نقاط قوت و ضعف تان را می شناسید
بزرگ ترین نشانه ی خودآگاهی این است که در مورد شناخت خودتان صداقت داشته باشید، بدانید در چه موضوعاتی مهارت دارید، چه جاهایی نیاز به تلاش بیش تر دارید، و همه ی این ها را در خودتان بپذیرید. یک فرد باهوش هیجانی می داند چگونه نقاط قوت و ضعف اش را بشناسد، و می تواند در ذهنش تحلیل کند چگونه در این چارچوب مؤثرترین کارکردش را ارائه دهد. این آگاهی باعث ایجاد اعتماد به نفس قوی می شود که از نظر گلمن یکی از عوامل مهم هوش هیجانی است.
وی می گوید: “اگر بدانید واقعاً در چه موضوعاتی تأثیرگذاری بیش تری دارید، پس می توانید در آن موضوعات با اعتماد به نفس کامل کار کنید”.
۴- به خوبی به همه چیز توجه می کنید
آیا با هر صدایی، نوشته ای و فکر گذرایی تمرکزتان را از دست می دهید؟ در این صورت، این مسئله می تواند شما را از عمل کردن در بالاترین سطح هوش هیجانی باز دارد. ولی به گفته ی گلمن، توانایی مقاومت در برابر عوامل حواس پرتی و تمرکز بر آن چه در حال انجامش هستید بزرگ ترین راز هوش هیجانی است. بدون حضور درونی و اجتماعی، پرورش خودآگاهی و ایجاد روابط قوی کار دشواری است.
گلمن می گوید: “اگر فردی در دوران کودکی بتواند بر کار یا درسش تمرکز کامل داشته باشد و خواندن یک نوشته ی غیر مهم یا انجام یک بازیِ ویدئویی را به بعد از اتمام کار اصلی اش موکول کند… می تواند با قدرت پیش بینی کند در بزرگ سالی به موفقیت مالی می رسد، این عامل از داشتن IQ بالا یا ثروت خانوادگی، بسیار مهم تر است. این توانایی را می توانیم به کودکان مان آموزش دهیم”.
۵- دقیقاً می دانید از چه چیزی ناراحت هستید
همه ی ما در طول روز برخی تغییرات هیجانی را تجربه می کنیم، و معمولاً هم نمی دانیم این موج عصبانیت یا اندوه از کجا آمده است. ولی مهم‌ترین جنبه ی خودآگاهی، توانایی شناسایی دلایل هیجانات و ناراحتی های مان است.
با خودآگاهی می توانید به جای این که هیجانات را اشتباهی بشناسید یا نادیده بگیرید، آنها را در لحظه ی بروز شناسایی کنید. آدم های باهوش هیجانی در لحظه ی بروز هیجانات اندکی درنگ می کنند، احساسات شان را درک می کنند و تأثیر هیجانات را بر آنها ارزیابی می کنند.
۶- با اغلب آدم ها کنار می آیید
گلمن می گوید: “داشتن روابط مؤثر و راضی کننده نشانه ی داشتن هوش هیجانی است”.
۷- عمیقاً تمایل دارید فرد بااخلاق و خوبی باشید
یک جنبه از هوش هیجانی “هویت اخلاقی”مان است که نشان می دهد به چه میزان تمایل داریم خودمان را به عنوان یک آدم اخلاقی و مهربان ببینیم. اگر شما هم تمایل دارید این بخش از وجودتان را پرورش دهید (صرف نظر از این که نحوه ی رفتارتان در شرایط مشابه گذشته گونه بود)، حتماً دارای EQ بالایی هستید.
۸- با حوصله و شکیبایی به دیگران کمک می کنید
اگر عادت کنید با حوصله به دیگران توجه کنید، خواه این که به آرامی تغییر مسیر دهید و به دوستی سلام کنید یا به یک خانم سالمند در مترو کمک کنید، نشان می دهید دارای هوش هیجانی هستید. بسیاری از ما در اغلب اوقات به خودمان و کارهای مان تمرکز می کنیم. و دلیل این مسئله هم آن است که آن قدر در شرایط استرس زا و با مشغله ی زیاد دور خودمان می چرخیم و دنبال انجام کارهای مان هستیم که به راحتی هیچ زمانی برای توجه چه رسد به کمک به دیگران نداریم.
گلمن در برنامه ی تدتاک با موضوع مهربانی این گونه عنوان کرد: “در همه ی انسان ها طیفی وجود دارد که از حالت کامل خودغرقی (self-absorption) به سوی توجه و همدلی و مهربانی پیش می رود. حقیقت این است که اگر تمرکزمان به خودمان باشد، اگر غرق در خویشتن شویم – که اغلب در طول روز این گونه هستیم – واقعاً دیگر نمی توانیم به دیگران توجه کنیم”.
آگاهی بیش تر از دنیای اطراف مان، برخلاف غرق شدن در دنیای کوچک درون مان، و پرورش بذر مهربانی از اجزاء مهم EQ هستند.
۹- در خواندن حالات چهره ی آدم ها ماهر هستید
توانایی حس کردن احساسات دیگران از نشانه های مهم EQ بالا است.
۱۰- پس از سقوط، به سرعت کمر راست می کنید
این‌که چگونه با اشتباهات و موانع کنار می آیید، تا حدودی زیادی می تواند شخصیت تان را نشان دهد. افراد باهوش هیجانی بالا می دانند اگر قرار باشد فقط یک کار در زندگی مان انجام دهیم، این است که به راه درستی که می رویم ادامه دهیم. وقتی یک فرد باهوش هیجانی شکست یا مانعی را تجربه می کند، می تواند به سرعت خود را بازیابد. این مسئله تا حدودی به دلیل توانایی شان در تجربه ی آگاهانه ی هیجاناتِ منفی است؛ به شکلی که به این هیجانات اجازه‌ی تسلط بر رفتارهای شان را نمی دهند، و این کار قدرت انعطاف پذیری شان را بالاتر می برد.
باربارا فردریکسن، مؤلف مثبت گرا در مصاحبه اش با مجله ی اکسپریِنس لایف گفت: “افراد انعطاف پذیر هیجانات منفی شان را پنهان نمی کنند، بلکه اجازه می دهند در کنار احساسات دیگرشان قرار بگیرد. با این کار، به صورت هم زمان احساس می کنند در مورد این موضوع ناراحت هستم، و به این موضوع نیز فکر می‌کنند ولی از آن موضوع راضی هستم”.
۱۱- ویژگی های افراد را به درستی حدس می زنید
همیشه قادر بوده اید از همان ابتدای آشنایی، متوجه نوع شخصیت فرد مقابل تان شوید و کمتر پیش می آید حدس تان اشتباه باشد.
۱۲- به صدای درونی تان اعتماد می کنید
به گفته ی گلمن، فرد باهوش هیجانی با اطمینان بر بینش و بصیرتش تکیه می کند. اگر بتوانید به خودتان و هیجانات تان اعتماد کنید، دیگر دلیلی ندارد صدای درونی تان (یا آن حالتی که در دل تان احساس می کنید) را که راه را به شما نشان می دهد نادیده بگیرید.
۱۳- همیشه به خودتان انگیزه می دهید
آیا در کودکی، حتی اگر قرار نبود به شما جایزه ای بدهند، باز هم بلندهمتی و سخت کوشی می کردید؟ اگر در همان آغاز همیشه به خودتان انگیزه می دادید – و توجه و انرژی تان را فقط معطوف پیگیری اهداف‌تان می‌کردید – احتمالاً EQ بالایی دارید.
۱۴- می دانید در چه مواقعی جواب منفی بدهید
طبق گفته ی گلمن، خودتنظیمی، به عنوان یکی از ۵ جزء هوش هیجانی، به معنی توانایی در منظم کردن خودتان و اجتناب از عادات ناسالم است. آدم های باهوش هیجانی معمولاً برای تحمل استرس (محرک عادات بد در خیلی از آدم ها) و کنترل آرزوهای شان آمادگی کامل دارند.
۱۵- ذهن تحلیل گری دارید.
افرادی که هوش هیجانی بالایی دارند، کسانی هستند که عمیقا به مسائل فکر می کنند. البته هر کدام در شاخه هوش ویژه خود فعال تر هستند. این افراد تمام دیتاهای ورودی به مغز خود را تحلیل می کنند و در پی راه ها و راه حل هایی می گردند تا به پیشرفت دست پیدا کنند. این افراد معمولا به دنبال بررسی چرایی مسائل مختلف هستند. پاسخ ها را می نگرند و همواره از تمام زوایا به مسائل می نگرند.
۱۶- احساسی هستید.
یکی از فاکتور هایی که همه در زمان شنیدن هوش هیجانی به آن فکر می کنند، احساسات است. در کل می توان گفت کسانی که هوش هیجانی بالایی دارند، علاوه بر این که می توانند به راحتی احساسات خود را بفهمند، در خواندن احساسات دیگران هم تبحر خاصی دارند. این افراد تمام احساسات را به درستی تشخیص می دهند. این رفتار مزیت های زیادی برای آن ها دارد. آنها از این حالت به نفع خود در ایجاد روابط و نیز به دست آوردن حس احترام و درک بین همسالان خود استفاده می‌کنند.
۱۷- در زندگی متعادل هستید.
از آنجا که هوش هیجانی به معنی داشتن درک بالاتری از احساسات و درک دقیق از خود یعنی خودآگاهی است، افرادی که دارای هوش هیجانی بالایی هستند به راحتی در زندگی خود تعادل ایجاد می کنند. آن ها برای تمام روند های موجود در زندگی شان دقت و برنامه ریزی را به کار می برند. در عین حال سلامتی خود را فراموش نمی کنند. این افراد با هوش هیجانی بالا در زمینه فعالیت های کاری، رژیم غذایی مناسب، خواب کافی، ورزش و … تعادل را رعایت می کنند. به عبارت ساده تر و امروزی م یتوان گفت لایف استایل صحیحی دارند.
۱۸- مرزها را رعایت می کنید.
شاید این گونه به نظر برسد که فرد با هوش هیجانی بالا هر کاری را به راحتی می تواند انجام دهید و از این رو بدون هیچ حد و مرزی عمل می کند. در حالی که در واقعیت این گونه نیست. این افراد به راحتی می توانند نه بگویند و در عین حال به افراد کمک هم کنند. آن ها به راحتی قاعده و قانون نه گفتن صحیح را در خودآگاهی ها و خودمدیریتی های خود تمرین کرده اند. این امر باعث می شود در عین حالی که نه می گویند، ادب را هم رعایت کرده باشند. این کار باعث محافظت آن ها از خطرات ناشی از بله گفتن های اجباری و بی فکر می شود.
۱۹- خلاقانه فکر می کنید.
در حالی که ممکن است فرد با هوش هیجانی بالا در یک زمینه خلاقانه کار نکند، اما او اغلب یک چشم انداز خلاقانه خواهد داشت. این به آگاهی کلی آنها از احساسات دیگران و خودشان و کنجکاوی بی پایان آنها برای زندگی و افراد موجود درزندگی شان مرتبط است. در واقع خاصیت خلاقانه فکر کردن که نشان دهنده خود آگاهی عمیقی است، به آن ها اجازه می دهد تا به راحتی بتوانند تمام راه حل های موجود را بررسی کرده و راه های مناسب را ارائه دهند.
این افراد به راحتی می توانند در شرایط سخت همه چیز را تحت کنترل خود درآورند. به جرات می توانم بگویم این نکته یکی از اساسی ترین و بهترین نکات و ویژگی ها در افراد با هوش هیجانی بالا است. به عبارتی یک دارایی بزرگ برای آن ها محسوب می شود.
۲۰- کم تر تحت تاثیر قرار می گیرید.
این یکی از ویژگی های خاص است که به نظر می رسد مورد علاقه افراد زیادی باشد. طبق این ویژگی افراد با هوش هیجانی بالا به راحتی تحت تاثیر قرار نمی گیرند. همان طور که در قسمت های قبل گفتیم این افراد به راحتی م یتوانند بر احساسات خود و دیگران مسلط شده و آن ها را بشناسند. از این رو در مقابل شما تحت تاثیر قرار نمی گیرند. منظور از این عدم تاثر این است که مثلا شما به راحتی نمی توانید آن ها را ناراحت یا نگران کنید. زیرا این افراد درک بالایی از احساسات مختلف دارند. به همین دلیل اگر رفتار یا ارزشی با احساسات یا ارزش های آن ها متناقض باشد بعید به نظر می رسد که تحت تاثیر قرار بگیرند. این مسئله در واقع بخش مهمی از خود مدیریتی آن ها است.
۲۱- همت بالایی دارید.
به عنوان آخرین مورد باید بگویم که افراد با هوش هیجانی بالا همت بالایی در زندگی خود دارند. آن ها به دنبال کسب دست آورد های عمیقی در زندگی شان هستند. در حقیقت می توان گفت که این کار به دلیل خوشنودی و رضایت عمیق افراد با هوش هیجانی بالا پس از انجام کار های شان است. این افراد زمانی که کاری را با موفقیت پشت سر می گذارند هر چند کوچک هم باشد احساس شادی درونی می کنند. همین شادی درونی باعث ایجاد انگیزه های بیشتر می شود. از این رو همت بالای آن ها و تلاش زیادشان را نتیجه می دهد.
